Trẻ 2 tuổi bắt đầu biết giao tiếp một cách khá rõ ràng. Tuy nhiên, kỹ năng ngôn ngữ của bé vẫn còn đang phát triển. Việc dạy trẻ biết lễ phép không hề đơn giản. Khi bạn muốn con đi ngủ, con chưa thể trả lời rằng “Con đang chơi vui mà, con có thể chơi thêm một vài phút nữa được không?” Thế là trẻ sẽ có thể phớt lờ bố mẹ hoặc hét toáng lên. Như thế không phải là con đang không ngoan, mà chỉ bởi vì con còn quá nhỏ và cần rất nhiều thời gian để học cách thể hiện sự tôn trọng.
Vậy bố mẹ có thể làm gì?
Hãy tôn trọng con
Bố mẹ thường đòi hỏi con phải tôn trọng mình trong khi chính bố mẹ lại không thể hiện sự tôn trọng đúng mực đối với con trẻ. Trẻ con thường tỏ ra ngoan vì sợ bị bố mẹ mắng hay đánh, chứ không phải là vì tôn trọng. Vì vậy hãy cố gắng lắng nghe con trước. Ngồi xuống với con và thể hiện cho con thấy mình quan tâm đến lời nói của con. Đó là cách tốt nhất để dạy trẻ biết lắng nghe bố mẹ.
Dạy trẻ những lời lễ phép
Sự quan tâm và tôn trọng với mọi người được thể hiện qua những cư xử lễ độ. Hãy dạy trẻ nói “vâng”, “dạ”, “ạ”, “thưa” và “cảm ơn” ngay khi trẻ biết nói chuyện. Giải thích với con rằng mẹ sẽ vui vẻ giúp con hơn khi con ngoan, lịch sự với mình, và không thích khi con cứ đòi mẹ làm cho con. Bố mẹ thường xuyên nói những lời lịch sự, lễ phép với con và những người xung quanh cũng là cách để dạy trẻ biết đó là một phần của việc giao tiếp.
Tránh phản ứng thái quá
Nếu bé đánh bố mẹ hoặc gọi bố mẹ bằng những từ không hay, cố gắng đừng nổi giận. Đầu tiên bố mẹ hãy nhìn vào mắt bé, nói nhẹ nhàng nhưng dứt khoát rằng “Chúng ta không đánh người khác hoặc không nói chuyện như thế!”
Sau đó hãy chỉ cho bé cách để thể hiện mình muốn gì: “Nếu con muốn mẹ chơi với con, con chỉ cần nói với mẹ. Chẳng hạn con bảo Mẹ ơi, con muốn mẹ kể chuyện cho con ngay bây giờ.”
Bất đồng là không thể tránh khỏi
Cuộc sống sẽ dễ dàng hơn biết bao nếu bọn trẻ lúc nào cũng vui vẻ làm theo yêu cầu của bố mẹ, nhưng như thế không đúng với bản chất con người. Nhớ rằng khi con không nghe theo lời bố mẹ, không phải là con không tôn trọng bố mẹ, mà con chỉ đang có suy nghĩ khác.
Hãy chỉ cho bé biết con đáng yêu hơn nếu con không thể hiện bản thân một cách thiếu tôn trọng như “Mẹ chẳng cho con đi chơi công viên, mẹ xấu lắm!”. Thay vì thế con nên học nói những câu tích cực hơn như “Chúng ta có thể đi công viên sau khi mẹ mua đồ không?”. Khi con lớn hơn, con sẽ có thể nói những lời lịch sự như thế; nhưng lúc này, bố mẹ có thể dạy trẻ bằng cách đưa cho trẻ những câu ví dụ như trên.
Đặt giới hạn
Một trong những cách tốt nhất để thể hiện sự tôn trọng là bố mẹ phải vừa dứt khoát vừa ân cần. Ân cần là để cho bé thấy bố mẹ tôn trọng bé, còn dứt khoát là để cho bé biết tôn trọng những việc cần phải làm. Ví dụ, nếu bé nổi cáu hay vô lý khi ở siêu thị mà bố mẹ làm mọi cách đều không dỗ được bé, phải làm sao? Bố mẹ nên nhẹ nhàng đưa bé ra chỗ khác, kiên nhẫn chờ đợi cho đến khi bé bình tĩnh trở lại. Sau đó cùng trở lại tiếp tục việc mua sắm. Mục đích sau cùng của việc này là để trẻ hiểu được việc mình làm ầm ĩ trước đó không khiến cho kế hoạch của bố mẹ thay đổi.
Khen ngợi cư xử lễ độ của bé
Khen ngợi trẻ mỗi khi trẻ thể hiện sự lịch thiệp, lễ phép. Càng nhiều càng tốt nhưng phải cụ thể. Lời khen cần chỉ ra hành động nào của bé là tốt chứ không chỉ chung chung là “con ngoan lắm”, “con giỏi lắm”. Hãy cho trẻ thấy những nỗ lực của trẻ là xứng đáng và được trân trọng.
Bài viết gốc: The respectful child: How to teach respect
